Człowiek i geny

Zainteresowanie biologią, podobnie jak zainteresowanie innymi gałęziami wiedzy, to podnosi się, to znowu opada. Odkrycie struktury DNA i żywiołowy rozwój biologii molekularnej przyczyniły się do rozbudzenia nadziei na wyjaśnienie zagadki życia, zwalczenie najgroźniejszych chorób, przede wszystkim raka, przedłużenie okresu aktywności życiowej. Wszystko to pociągało za sobą wzrost popularności biologii, która pod tym względem wyprzedziła zdecydowanie fizykę. A jednak zainteresowanie to powoli opadało, ustępując nawet pewnemu rozczarowaniu. Istotnie, ćwierćwiecze istnienia biologii molekularnej, mimo niewątpliwych, wręcz spektakularnych sukcesów poznawczych, nie przyniosło dotąd żadnej rewolucji w dziedzinach najbardziej istotnych dla życia społeczeństw, żeby wymienić choćby tylko medycynę i rolnictwo. Od niedawna jednak zainteresowanie biologią znowu rośnie. Stało się to za przyczyną nowej techniki, zwanej dziś inżynierią genetyczną lub sztuczną manipulacją genami. Mimo iż wprowadzenie inżynierii genetycznej do laboratoriów biologicznych nastąpiło dopiero w ciągu ostatnich lat, dziedzina ta ma znacznie dłuższą historię. Wiemy już, że zespoły genów, zlokalizowane w chromosomach, są rezultatem powolnej i długotrwałej ewolucji organizmów. Zapis, jaki stanowią sekwencje zasad w DNA chromosomów, jest wypadkową wielu czynników. Tylko niektóre z nich są dla nas jako tako zrozumiałe, innych możemy się tylko domyślać. Błędy w replikacji DNA — mutacje, poddawane były stałemu ,,przesiewaniu” przez środowisko życia organizmów. Niektóre eliminowane były natychmiast przez dobór, gdyż nie pozwalały ich nosicielom na wydanie potomstwa. Inne zachowywały się przez krótszy lub dłuższy czas w populacji. Czasami zdarzały się duplikacje dające materiał do tworzenia nowych genów. Podobnie przemieszczenia genów wzdłuż chromosomów mogły od czasu do czasu doprowadzać do tworzenia wspólnych jednostek transkrypcyjnych, a w końcu indywidualnych genów, znanych dziś jako geny pofragmentowane. Wreszcie wirusy i elementy insercji przyczyniały się również do powstawania nowych kombinacji genowych.